Νέα Ζωή στην Θεία Κωμωδία

Ιερές μουσικές, τροβαδούροι και Πιστοί στην Αγάπη: ταξίδι γνωριμίας με τη μουσική στο έργο του Δάντη

Το ντοκιμαντέρ είναι ένα ταξίδι σε τρεις σταθμούς που παρουσιάζει την γόνιμη συνάντηση του έργου του Δάντη με την μουσική τέχνη. Το συγκεκριμένο θέμα προσφέρεται πολύ περισσότερο απ’ όσο θα πίστευε κανείς για μελέτη, όχι μόνο δεδομένου του όγκου πληροφοριών που ο ίδιος ο Ποιητής παρέχει στα ποιήματά του σχετικά με τη μουσική και τους μουσικούς της εποχής του, αλλά κυρίως εξαιτίας της περιρρέουσας πολιτισμικής ατμόσφαιρας και του συστήματος σκέψης του Μεσαίωνα, όταν η μουσική εθεωρείτο η «μεγάλη αδελφή» των μαθημάτων που αποτελούσαν την παραδοσιακή Τετράδα «Μουσική-Αστρονομία-Αριθμητική-Γεωμετρία», τέχνη θεωρητική πρώτα και επιτελεστική αργότερα.
Οι τρεις σταθμοί ενώνονται στο κοινό μουσικό θέμα με επιμέλεια του συνόλου SimoneSorini SYRENARUM, και αποτελούνται από τις διάφορες πλευρές του βίου και του έργου του κατ’ έξοχήν Ποιητή της Ιταλικής λογοτεχνίας. Στον πρώτο σταθμό μελετάται η παρουσία της μουσικής στα έργα του. Στον δεύτερο η έρευνα επικεντρώνεται στην ιδιαίτερη εταιρεία των Πιστών στην Αγάπη. Στον τρίτο και τελευταίο περιγράφεται η παρουσία της μουσικής στην πιο δύσκολη και συνάμα γόνιμη περίοδο της ζωής του Δάντη, εκείνη της εξορίας

…και ο γλυκός ήχος ακουγόταν σε άσματα…

Στο έργο του Δάντη, και κυρίως στην Κωμωδία του, συνυπάρχουν τρία είδη μουσικής, δηλαδή η κοσμική, η ανθρώπινη και η οργανική, αναλόγως με την τριάδα μαθημάτων του Βοήθιου: με άλλα λόγια, η μουσική των ουράνιων σφαιρών μεταδίδεται διαμέσου της ιεράς γεωμετρίας στον άνθρωπο που με τη σειρά του την μεταγγίζει στα έργα του.

Στο πρώτο μέρος του ντοκιμαντέρ μελετώνται οι μουσικές αναφορές του Δάντη, από τις βροντές και τους βρυχηθμούς της Κόλασης μέχρι τις μονωδίες των τροβαδούρων στο Καθαρτήριο και τις αγγελικές χωρογραφίες στον Παράδεισο.

Ο Δάσκαλος Σιμόνε Σορίνι θα μας ξεναγήσει στις μουσικές ανακαλύψεις στον λυρισμό του Ύψιστου Ποιητή αξιοποιώντας τη φωνή του και τα μουσικά του όργανα (που τα κατασκεύασε με βάση Ιταλικές απεικονίσεις του ΙΓ’ και ΙΔ’ αιώνα), αλλά και εικόνες που γυρίστηκαν στα διάφορα μέρη της Ιταλίας όπου έδρασε και δημιούργησε τα έργα του ο μεγάλος Ποιητής.

Αγάπη που στο μυαλό μου μιλάει…

Ως γνωστόν, ο Δάντης δεν ήταν μόνος του στη δημιουργική χοάνη που ήταν η κεντρική Ιταλία την εποχή της ακμής του Γλυκού Νέου Ύφους. Οι “Πιστοί στην Αγάπη” υπήρξαν μια ομάδα διανοουμένων με κοινές πολιτικές και αισθητικές πεποιθήσεις, που κατά πάσα πιθανότητα έκρυβαν κάτω από το μανδύα της ερωτικής ποίησης. Πρόκειται για θέμα με αξιόλογες πνευματικές αποκαλύψεις και αναπάντεχες συναισθηματικές προεκτάσεις.

Η μελέτη του Δασκάλου Σιμόνε Σορίνι βασίζεται αρχικά στα γραπτά των πιο διακεκριμένων μελετητών του έργου του Δάντη, όπως οι Πάσκολι, Φόσκολο, Καρντούτσι και Ροσέτι, οι οποίοι πρώτοι μελέτησαν τις ενίοτε συγκλονιστικές ομοιότητες της «στρατευμένης» ποίησης των Πιστών της Αγάπης, που αργότερα τις επανέφερε ο Βάλι, μελετητής του έργου του Δάντη που έζησε στις αρχές του Εικοστού αιώνα και θεωρείται ο ιερέας των μυστηρίων του Δάντη.

Στο δεύτερο μέρος του ντοκιμαντέρ (με αποσπάσματα από μια συναυλία-διάλεξη που πρώτη φορά βλέπει το φως της δημοσιότητας) αυτό το γοητευτικό θέμα ντύνεται με τις μουσικές της μικτής πολυφωνικής χορωδίας υπό τη διεύθυνση του ίδιου του Σιμόνε Σορίνι.

… το να ανεβοκατεβαίνει κανείς σε ξένες σκάλες …

Το τρίτο και τελευταίο μέρος του ντοκιμαντέρ είναι ένα οδοιπορικό στα ίχνη της εξορίας του Ποιητή. Οι πρωταγωνιστές αναζητούν τους τόπους και αναπαριστάνουν την πορεία (επώδυνη αλλά καλλιτεχνικά δημιουργική) του Ποιητή αφού αναγκάστηκε να φύγει από τη Φλωρεντία.

Φόντο του ταξιδιού είναι ολόκληρη η Βόρεια και Κεντρική Ιταλία με αφετηρία την Φλωρεντία και τέρμα τη Ραβένα, όπου ο Ποιητής έζησε τα τελευταία πικρά χρόνια της ζωής του, πέθανε και ετάφη, μέσα από την Τοσκάνη, τη Λιγκούρια και τη Βερόνα.

Η μουσική υπόκρουση του συνόλου SimoneSorini SYRENARUM με φωνές και όργανα της εποχής εκείνης, αποτελείται από τα ωραιότερα αποσπάσματα του ποιητικού έργου του Δάντη, μελοποιημένα με άκρα φιλολογική επιμέλεια. Πρωτοποριακή και απολύτως πρωτότυπη είναι η μελοποίηση των στίχων της Θείας Κωμωδίας

Gallery
Σιμόνε Σορίνι SYRENARUM

Ο Δάσκαλος Σιμόνε Σορίνι, διάσημος και διεθνώς καταξιωμένος ερμηνευτής μεσαιωνικής μουσικής, είναι αοιδός με λαούτο*, ένα είδος παραδοσιακού τραγουδιστή που η μουσικολογία δεν ασχολήθηκε παρά περιστασιακά μαζί του, αλλά σήμερα ζωντανεύει ξανά χάρη στις μελέτες και στη μουσική του. Μάλιστα ο Σορίνι σε συνεργασία με τον Πολιτιστικό Σύλλογο LaPoliedrica στόχο έχει τη διάσωση παλιών, πολύτιμων τεχνών που σήμερα δυστυχώς απειλούνται με αφανισμό.
Μετά το πτυχίο στη μουσικολογία, ο Σιμόνε Σορίνι ασχολήθηκε με την φιλολογική έρευνα εστιάζοντας στις κοινές ρίζες και διασυνδέσεις μεταξύ των πολιτισμών. Είναι συγγραφέας του έργου LOpera Sacra di Leonard Meldert («Το ιερό έργο του Λέοναρντ Μέλνδτερτ»), αφιερωμένη στο έργο ενός σπουδαίου φλαμανδού συνθέτη που έζησε στην όψιμη Αναγέννηση και που είχαν χαθεί τα ίχνη του. Χάρη στη μονογραφία αυτή μπήκε στη συντακτική ομάδα της μεγάλης ηλεκτρονικής μουσικής εγκυκλοπαίδειας New Grove.
Ο Σορίνι είναι τενόρος και μουσικός, και προϊόντος του χρόνου εμβάθυνε τις γνώσεις του σχετικά με τα μεσαιωνικά και αναγεννησιακά έγχορδα μουσικά όργανα όπως το λαούτο, η κιθάρα, η μικρή κιθάρα και το ούτι, που τα χρησιμοποιεί για να συνοδεύει το τραγούδι. Χάρη στο μη ακαδημαϊκό και αμέσως αναγνωρίσιμο ύφος του έγινε σημείο αναφοράς για τους ερμηνευτές της παλιάς παραδοσιακής μουσικής με πολλές συναυλίες και συμμετοχές σε μουσικά φεστιβάλ σε όλη την Ευρώπη, καθώς σε Μεξικό, Καναδά, Ρωσία, Βουλγαρία, Συρία και ΗΠΑ. Διδάσκει τραγούδι σε μουσικά εργαστήρια και σεμινάρια, και πολλές φορές οι συναυλίες του έχουν και διδακτικό χαρακτήρα.
Μαζί με την τραγουδίστρια και μουσικό Κλάουντια Βιολέτ Βιβιάνι ίδρυσε και διευθύνει τα σύνολα Narnia Cantores και Simone Sorini SYRENARUM, που ασχολούνται με την καθαρή ιστορική μουσική. Η τελευταία τους παραγωγή ήταν ο δίσκος Raphael Urbinas, στον οποίο βασίστηκαν μια συναυλία και ένα ντοκιμαντέρ με τα μελοποιημένα σονέτα του Ραφαέλο, όπου οι μουσικές προσμίξεις και η συνάντηση διαφορετικών πολιτισμών στήνουν έναν διάλογο μεταξύ μουσικών παραδόσεων και οργάνων, παλιών και μοντέρνων.

*Στον αοιδό με λαούτο ο Δάσκαλος Σορίνι αφιέρωσε τον δίσκο Ritus OrphaeosIl Cantore al liuto nella storia, dal Medioevo allepoca doro (εκδ. LaPoliedrica).