Παραγωγή: Mars Film, Marianne Productions, Maran Film, 1970, 112’
Σκηνοθεσία: Μπερνάρντο Μπερτολούτσι
Σενάριο: Αλμπέρτο Μοράβια
Ηθοποιοί: Ζαν-Λουί Τρεντινιάν, Στεφάνια Σαντρέλι, Ντομινίκ Σαντά, Γκαστόνε Μοσκίν, Πιερ Κλεμεντί, Εντσο Ταράσιο
Μουσική: Georges Delerue
Με Ελληνικούς υπότιτλους
Ο Κονφορμίστας, ταινία του 1970, αποτελεί σημαντικό σταθμό στην καλλιτεχνική διαδρομή του Μπερτολούτσι, γιατί πρόκειται για την στροφή που θα τον οδηγήσει στην διεθνή καριέρα και τον θεαματικό κινηματογράφο με στόχο το μεγάλο κοινό. Η ταινία εντάσσεται στο είδος του πολιτικού κινηματογράφου, ισχυρό όμως είναι το προσωπικό αποτύπωμα του σκηνοθέτη σε επίπεδο ύφους και μορφής, όπως διαπιστώνει κανείς στην χρονολογική διάρθρωση της αφήγησης (με μια πολύ πρωτότυπη χρήση του flashback, πολύ της μόδας εκείνη την περίοδο), στις ιδιαίτερες κινήσεις της μηχανής λήψης (αξιοσημείωτες οι σκηνές του χορού και η επίσκεψη στο υπουργείο), στην κλίση προς το φανταστικό, το μεταφυσικό και το σουρεαλιστικό, στις αναφορές σε καταστάσεις άλλων εποχών, όπως η σκηνή σε στυλ Μεσοπολέμου στο σπίτι της Τζούλια και η αρχή της ταινίας, που αποτίνει φόρο τιμής στα αστυνομικά έργα της δεκαετίας του’40, και σε άλλες αναπάντεχες τεχνικές λύσεις είτε σε επίπεδο λήψης είτε σε επίπεδο μοντάζ. Βάση της ταινίας είναι το ομότιτλο μυθιστόρημα του Αλμπέρτο Μοράβια, που είχε κυκλοφορήσει 20 χρόνια πριν, βιβλίο που ο σκηνοθέτης είχε εκτιμήσει λόγω θεματικής εγγύτητας με τις εμμονές του και ως εκ τούτου εύκολα αξιοποιήσιμο στην καλλιτεχνική πορεία του. [Φεντερίκα Ιβάλντι]
Il conformista / Ο κονφορμίστας
Η πολιτική αστυνομία του φασιστικού καθεστώτος αναθέτει στο νεαρό Μαρτσέλο Κλέριτσι, στέλεχος του κόμματος, τη δολοφονία του παλιού του καθηγητή Κουάντρι, που αυτοεξορίστηκε στο Παρίσι και συμμετέχει ενεργά στον αντιφασιστικό αγώνα. Με αφορμή το ταξίδι του μέλιτος, ταξιδεύει στο Παρίσι μαζί με την γυναίκα του Τζούλια, και στην Γαλλική πρωτεύουσα διοργανώνει ένα δείπνο στο οποίο καλεί τον μέντορά του και τη γυναίκα του Άννα. Κατά τη διάρκεια του δείπνου ο Μαρτσέλο όμως ερωτεύεται την Άννα. Το σχέδιο ανατρέπεται ενώ σκηνές από το παρελθόν του Μαρτσέλο δυσκολεύουν έτι περαιτέρω τα πράγματα…
Μπερνάρντο Μπερτολούτσι (Πάρμα, 1941 – Ρώμη, 2018)
Γιος του ποιητή Αττίλιο, La commare secca (1962), με έμπνευση από τον Παζολίνι, είναι η πρώτη του ταινία. Όμως την προσωπική του θεματολογία την ξεδιπλώνει αρχικά με τις ταινίες Prima della rivoluzione (Πριν την επανάσταση 1964) και Partner (1968). Ακολουθούν Strategia del ragno (Η στρατηγική της αράχνης, 1970), βασισμένη σε κείμενο του Χ.Λ. Μπόρχες, Il conformista (Ο κομφορμιστής, 1970), βασισμένη στο ομότιτλο μυθιστόρημα του A. Μοράβια, και η παγκόσμια επιτυχία Ultimo tango a Parigi (Το τελευταίο ταγκό στο Παρίσι, 1972). Με Novecento (Εννιακόσια, 1976) ο Μπερτολούτσι επιχείρησε να αναπαραστήσει μισό αιώνα Ιταλικής ιστορίας σε ένα πλαίσιο αγροτικού και λαϊκού πολιτισμού. Έπειτα από μερικές ταινίες μικρότερης σημασίας (La luna, Το φεγγάρι, 1979; La tragedia di un uomo ridicolo, Η τραγωδία ενός αστείου άνδρα, 1981), ο Μπερτολούτσι γύρισε πάλι μια παγκόσμια επιτυχία, L’ultimo imperatore (Ο τελευταίος αυτοκράτορας, 1987, που βραβεύτηκε με 9 Όσκαρ), που αφηγείται τη ζωή του Μπυ Γι, του τελευταίου κινέζου αυτοκράτορα. Το 1990 γύρισε Il tè nel deserto (Τσάι στη Σαχάρα) και το 1993 Little Buddha (Ο μικρός Βούδας), έργο οπτικά επιβλητικό και υπαρξιακά πλούσιο. Το 1996 ύστερα από 15 χρόνια γύρισε πάλι μια ταινία στα Ιταλικά, Io ballo da sola (Εγώ χορεύω μόνη μου), εσωτερική τραγωδία έρωτα και θανάτου. Ακολουθούν το 1998 L’assedio (Η πολιορκία) και το 2003 The dreamers. Το 2011 του απονεμήθηκε ο Χρυσός Φοίνικας για τη συνολική προσφορά στις Κάννες και το 2012 παρουσίασε, πάλι στο Φεστιβάλ των Καννών, την ταινία Io e te εκτός επίσημου διαγωνισμού.
Ζαν-Λουί Τρεντινιάν (Πιολέν 1930)
Αρχίζει την καριέρα του στο θέατρο το 1951 και στον κινηματογράφο το 1956 με την ταινία S.O.S Lutezia του Κρίστιαν Ζακ. Το 1957 μαζί με την Μπριζίτ Μπαρντό πρωταγωνιστεί στην ταινία Και ο Θεός έπλασε τη γυναίκα του Ροζέ Βαντίμ. Το 1966 καταξιώνεται διεθνώς με την ταινία Ένας άνδρας και μια γυναίκα του Κλωντ Λελούς, που κερδίζει 42 διεθνή βραβεία, μεταξύ των οποίων ο Χρυσός Φοίνικας στις Κάννες και δυο Όσκαρ, καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας και καλύτερου πρωτότυπου σεναρίου. Πολυάριθμες είναι οι συνεργασίες του με Ιταλούς σκηνοθέτες, όπως ο Τζουσέπε Πατρόνι Γκρίφι (Metti una sera a cena, 1969), ο Λουίτζι Κομεντσίνι (La donna della domenica, Η γυναίκα της Κυριακής, 1975) και ο Βαλέριο Τζουρλίνι (Il deserto dei tartari, Η έρημος των Ταρτάρων, 1976). Το 1983 στη Γαλλία πρωταγωνιστεί στην Οπωσδήποτε την Κυριακή, τελευταία ταινία του Φρανσουά Τρυφώ, μαζί με τη Φανί Αρντάν. Το 1983 στην Αμερική πρωταγωνιστεί στην ταινία Αποστολή στη Νικαράγουα (1983) του Roger Spottiswode. Σκηνοθέτησε θεατρικές παραστάσεις και ταινίες, μεταξύ των οποίων το 1972 η μαύρη κωμωδία Une journée bien remplie. Ακολουθεί το 1978 Le Maître-nageur. Το 1994 συμμετέχει στην Τρία χρώματα – Κόκκινη ταινία του Κριστόφ Κισλόφσκι στην οποία υποδύεται το ρόλο του «κακεντρεχούς κριτή» κερδίζοντας επάξια μια σημαντική θέση στην Ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου.
